prog: 1211
squelettes/rubrique-3.html

Edito

Op het ogenblik dat we ons programma over intellectueel eigendom en de grote, gevarieerde thema’s die dat met zich meebrengt afronden, is het vonnis in het Zweedse proces dat de supranationale muziek-, video- en filmmaatschappijen hadden aangespannen tegen de site Pirate Bay net uitgesproken: een jaar gevangenis en 2,7 miljoen euro boete voor de 4 oprichters van de meest bekende filesharing-site ter wereld. Het proces wil een precedent stellen. Piraten aan de galg bij de ingang van de haven... Maar ze gaan in beroep omdat ze vertrouwen hebben in een komende politieke overwinning. Dit slechte nieuws herinnert ons brutaal aan het verwoestende misbruik van de verschillende juridische noties die worden gedekt door de term "intellectueel eigendom": auteursrechten, merken, patenten, enz. Het herinnert ons er ook aan hoe zelden de grote media een genuanceerde kijk bieden op de onderwerp, een visie die niet de grote spelers en hun heilige eigendomsrecht naar de mond praat.

"Copyright" is eerst en vooral een onbeperkte bron van inkomsten voor de entertainmentindustrie, een recht dat nog steeds wordt uitgebreid en verlengd. Want, in tegenstelling tot wat de massa-industrieën en hun enkele "trouwe kunstenaars" - vaak multimiljonairs - beweren, brengen deze maar slechts zelden, en dan nog minimaal, geld op voor de grote meerderheid van de kunstenaars. En het veronderstelde gunstige effect op de culturele diversiteit? We moeten maar denken aan het stimuleren van creativiteit en innovatie, of aan het verrijken van onze kennis en welzijn om in te zien dat dat argument geen stand houdt. Er is niet meer voor nodig dan wat gezond verstand om de gevolgen in te beelden van een verstrengde regelgeving en een beperkt gebruik van het culturele en traditionele erfgoed.

Het gaat hier niet alleen om kunst, ook andere belangrijke sectoren, zoals landbouw of gezondheidszorg, zijn bedreigd: de productie van generische geneesmiddelen is beperkt, boeren zijn afhankelijk van bepaalde soorten zaaigoed en de bijhorende pesticiden, enz. En het begrip eigendom wordt niet enkel toegepast op de menselijke creatie, want in een systeem van wereldwijde commercialisering is er niets dat eraan ontsnapt: moleculen, kleuren, planten, DNA-sequenties... Alles kan nu worden voorzien van een patent om zo een fortuin te maken voor de "kapers" in de farmaceutische of de landbouw- en voedingsmiddelenindustrie, multinationals als Monsanto en hun "necrotechnologie"... In ieder geval, het probleem is hetzelfde: een steeds groeiende controle door monopolistische industriële structuren, gedreven door hun eigen winst. Deze verontrustende evolutie wordt bevestigd door de verschillende vrijheidsbeperkende, repressieve wetten die over de hele wereld worden gestemd, in navolging van de Hadopi-wet in Frankrijk of de veiligheidswetten die elke betwisting in de kiem proberen smoren...

Ondanks een verpletterende realiteit zijn we ervan overtuigd dat eigendom vooral een imaginaire notie is die wel zal moeten evolueren of die omvergeworpen zal worden. "Imaginary Property" legt dan ook de nadruk op de verschillende protestbewegingen die ontstaan in verschillende sectoren van de maatschappij, open source-software die onafhankelijk en collectief gemaakt wordt, en nieuwe juridische formules, die meer vrijheid bieden en niet voor commercieel gebruik bedoeld zijn. Er zijn zoveel alternatieven voor de kolonisering van het egoïstische en dodelijke kapitalisme dat de ondergang lijkt tegemoet te gaan... Kom aan boord van het Nova-schip, reis vrij rond en deel. Een maand lang hijsen we een piratenpaviljoen op als eerbetoon aan de vrijbuiters uit alle windstreken zonder wie onze vrijheden, zowel imaginair als concreet, al lang achter slot en grendel zouden zitten!



De titel "Imaginary Property" is ontleend aan een onderzoeksinitiatief van Florian Schneider dat hij in 2008 startte in de Jan van Eyck Academie te Maastricht, in samenwerking met Zeljko Blace, Kim de Groot, Eleonora Oreggia en Lilia Perez. Dit onderzoek stelt de vraag hoe het potentieel van de verbeelding rond eigendom, nieuwe regels van productie kan genereren. Volgens Florian Schneider stelt de passage van het concept "intellectual property" naar "imaginary property" de traditionele notie van eigendom in vraag. Het onderzoek gaat ervan uit dat eigendomsrelaties ook een uitwisseling van betekenis zijn en bestudeert voorbeelden van nieuwe modellen van eigendomsrelaties gebaseerd op de sociale verhoudingen in ’open-source software’ en ’filesharing networks’.

http://imaginaryproperty.com



prog: 0
Sorry, no Dutch version for this article.
French [fr] or English [en] page.


Intellectuele eigendom kan je omschrijven als een bundeling van verschillende privaatrechten die allen op de één of andere manier te maken hebben met "creaties van de menselijke geest". De bundeling van deze rechten in één wetgeving kwam vooral tot stand in de 19de eeuw in Europa en de Verenigde Staten, en omvatte een aantal aspecten die reeds langer bestonden, zoals bijvoorbeeld het octrooirecht.
Onder de noemer "intellectuele eigendom" worden sterk uiteenlopende rechten zoals octrooirecht, merkenrecht, modellenrecht, handelsnaamrecht, kwekersrecht, chipsrecht, auteursrecht, morele rechten, naburige rechten, portretrecht... samen gebracht. Deze wetgeving deelt intellectuele eigendommen op in twee categorieën: enerzijds de industriële en commerciële eigendommen zoals uitvindingen, merknamen, modellen of industriële design, geografische indicaties, plantvariëteiten, handelsgeheimen,... en anderzijds de artistieke eigendommen zoals literatuur, theater, fotografie, film, muziek, beeldende kunst, architectuur, dans, televisie, radio...
Om een recht op industriële en commerciële eigendommen te bekomen is registratie verplicht. Om een recht op artistieke eigendommen te bekomen wordt registratie aangeraden, maar dit is niet verplicht. De wetgeving omtrent intellectuele eigendom in een notendop schenkt eigenaars een exclusief recht op een tijdelijk monopolie in ruil voor het openbaar maken van hun creatie.
De wetgeving van intellectuele eigendom is sinds 1994 vastgelegd in de "Trade-related aspects of intellectual property" (TRIPS) dat een onderdeel is van het "General Agreement on Tariffs and Trade" (GATT) van de World Trade Organisation (WTO). Dit verdrag werd in 128 staten wereldwijd, waaronder ook de landen van de Europese Gemeenschap, in de nationale wetgeving verankerd. Het probleem met deze wetgeving is dat het de verscheidenheid aan creatiepraktijken reduceert tot een aantal praktijken waarbij creatie als een private aangelegenheid van de menselijke geest beschouwd wordt, wat leidt naar competitief winstbejag en handel. Andere alternatieve praktijken bestaan wel, maar deze worden ontkend of uitgesloten. Dit leidt tot monocultuur en een dreigende armoede op het gebied van creatie. Met geweld rond creatie als gevolg... Het cultiveren van een grotere diversiteit aan creatiepraktijken kan volgens ons deze armoede tegengaan en de kolonisatie doorbreken.



Cinema Nova is een project gebaseerd op collectief werk dat bewust buiten het commerciële circuit opereert. Bij het programmeren van onze films worden we echter onvermijdelijk en voortdurend geconfronteerd met de zakenwereld, waar we het soms erg moeilijk mee hebben. Soms spelen we het spel mee, soms weigeren we.

Als uitbater van een filmzaal moeten we ons conformeren aan de wetten inzake auteursrechten. Voor elke film die we willen programmeren, moeten we uitzoeken wie de auteursrechten bezit om met hen een contract af te sluiten. De films die we vertonen komen uit zeer uiteenlopende distributiekanalen: van compleet onafhankelijke films die worden ondersteund door een bescheiden productiebedrijfje of die direct verdeeld worden door de regisseur, tot de grote productiestudio die een distributeur aanwijst voor de verdeling in zijn regio voor een bepaalde duur, waarna de rechten weer terug naar de producenten gaan. In deze laatste categorie laten we vaak oude films zien, waarvan de auteursrechten mettertijd van hand tot hand zijn gegaan, van faillissement naar aankoop. Soms is het onmogelijk uit te vissen wie de houder is... Maar deze "onderzoeksfase" is niet altijd de moeilijkste etappe. Contacten leggen en onderhandelen kan leuk zijn, maar door de snelle evolutie van de sector zitten we steeds vaker voor gevallen die ons zelfs geen weerwoord gunnen.

Productie- en distributienetten bestonden tot de jaren ’80 uit een heleboel kleine bedrijven, net zoals het exploitatienet bestond uit een heleboel kleine zaaltjes. Maar de zaaltjes verdwijnen en de kleine verdelers verpieteren. De catalogi van kleine producenten komen soms in het publiek domein terecht, maar meestal worden ze deels of helemaal opnieuw opgekocht door megastructuren die bijna altijd uit de grote mediaholdings komen en die op die manier een steeds groter deel van ons cultureel patrimonium opnemen.

Deze logica leidt tot een monopoliesituatie die niet alleen zorgt voor exuberante prijzen, maar die ook contraproductief is wanneer het op de vertoning van werken aankomt, ook al presenteren deze groepen zich als koene verdedigers van de Kunst in de strijd tegen piraterij. Filmrechten vliegen zo van het ene naar het andere bedrijf, worden opgekocht en opnieuw verkocht. Er wordt meer gepraat van "packages" en "titles" dan van films. Deze bedrijven zetten vandaag voornamelijk in op de markt van DVD’s en Home Entertainment, en ze zijn nauwelijks geïnteresseerd in het verdelen van oudere films in filmzalen. Meestal hebben ze het materiaal niet eens, geen 35mm-kopie meer.... en slechts zelden een werknemer belast met het beheer van de catalogus! Ze hebben rechten op immateriële werken, enkele regeltjes in een database. Deze logica maakt het zo goed als onmogelijk om deze films te laten zien. We willen hier nog opmerken dat bepaalde lokale distributiestructuren op dezelfde manier werken: de filmrechten worden opgekocht zonder de intentie de films ook daadwerkelijk te verdelen, het gaat louter om het controleren van de markt.

Er zijn zelfs bedrijven ontstaan gespecialiseerd in het beheer van oude filmrechten. Hun handel draait om het verkopen van distributierechten: 600 euro voor een handtekening, 1000 als ze een 35mm-kopie te pakken krijgen. Want in veel gevallen onderhandelen we enkel over de rechten, en over de idiootste prijzen die soms worden gevraagd (het huidige record staat op 6000 euro voor één vertoning!). Zelfs wanneer we erin slagen een akkoord te krijgen om een film te vertonen, moeten wij het maar uitzoeken om een kopie te vinden.
"We kunnen u een DVD verkopen"...



prog: 0
Sorry, no Dutch version for this article.
French [fr] or English [en] page.


squelettes/rubrique-3.html
lang: nl
id_rubrique: 1212
prog: 1211
pos: aval