Tijdens de Tweede Wereldoorlog voltooide Jean Harlez met succes zijn opleiding sierschilderkunst aan de Brusselse Academie voor Schone Kunsten, waarna hij even als decorateur in het theater werkte vooraleer zich op film toe te leggen. Maar in 1994 stopte Harlez met filmen om een formidabel beeldend kunstenaar te worden die zich volledig wijdt aan zijn "Herziene Onze-Lieve-Vrouwen". Deze grote kleurige madonna’s zijn samengesteld aan de hand van fotomontages, afgietsels en gevonden objecten die soms mechanisch aangedreven worden. De realistische weergave van allegorieën legt de spanningen van het hedendaagse leven bloot. Enkele van deze wel heel bijzondere dames zullen in de foyer van Nova tentoongesteld worden. Zij krijgen het gezelschap van een reproductie van een storyboard van Jean Harlez over een geflopt filmproject over oorlogsmonumenten. Daarnaast is er ook een recent werk van Marcelle Dumont, "Albert en Marguerite", geïnspireerd op de postkaarten die een soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog vanuit de loopgraven naar zijn geliefde stuurde. Er zal ook een diavoorstelling met setfoto’s te zien zijn, en een van de zelfgemaakte camera’s van Jean Harlez.
Rondom Jean Harlez
Artikels van deze rubriek
Jean Harlez was van kindsbeen af gefascineerd door cinema. Op 23-jarige leeftijd werd hij de assistent van Charles Dekeukeleire, voor wie hij van 1947 tot 1950 werken zou. De producties van deze Belgische filmpionier bestonden in die tijd vooral uit opdrachtfilms en institutionele films (waarvan een selectie vanavond te zien is). Dekeukeleires formalistische aanpak van de avant-gardistische jaren ’20 evolueerde toen naar een documentairestijl die hij zelf "technografisch" noemde. Dekeukeleire verzorgde zowel de productie, het scenario, de regie, het beeld en de montage van zijn films. Jean Harlez leerde op die manier hoe hij zelf, volledig autonoom, en kostenbesparend, zijn eigen films kon maken. Hij ging zelfs zo ver dat hij zijn eigen camera bouwde!
•+ Maisons
Charles Dekeukeleire, 1947, BE, 16mm,
fr
ov, 16’
Van de rationele conceptie van een enkelvoudige woning tot het bouwen van moderne steden.
•+ Féérie
Charles Dekeukeleire, 1947, BE, 35mm,
fr
ov, 10’
De voorganger van de reclame voor waspoeder, de achterkant van het decor als primeur.
•+ Prends garde
Charles Dekeukeleire, 1948, BE, 16mm,
fr
ov, 13’
Preventiefilm over arbeidsongevallen, bestemd voor de industrie-arbeiders. Wellicht de eerste, en ook enige keer, dat Jean Harlez als assistent vermeld wordt.
•+ L’espace d’une vie
Charles Dekeukeleire, 1949, BE, 35mm,
fr
ov, 25’
Verrassend document over de honderdste verjaardag van de spaarkas die mee de industriële investeringen en de sociale vooruitgang van het land mogelijk maakte. Jean Harlez maakt voor deze film een speciale animatiecamera die kon inzoomen op iconografische documenten.
•+ 900 hommes
Charles Dekeukeleire, 1949, BE, 35mm,
fr
ov, 14’
Het werk in de Ford-fabriek die toen nog in Antwerpen gevestigd was. Vreemde industriële film met een glansrol voor een maquette van de montagelijn van de auto’s, ontworpen door Jean Harlez!
Jean Harlez, 1961, BE, 16mm,
fr
ov, 69’
"Escalades au soleil de minuit" luidt het tijdperk in van de ontdekkingsfilms van Jean Harlez. In deze film volgt hij acht leden van de Brusselse Alpinistenvereniging op het schiereiland Akuliaruseq ter hoogte van de poolcirkel in het westen van Groenland. Op hun uitnodiging kon Jean Harlez de volledige reis filmen op 16mm Ecktachrome, aan temperaturen van -10° Celsius, en zonder ooit een berg beklommen te hebben. Dit technisch en fysiek avontuur leidde tot een authentieke getuigenis, met een soberheid die mijlenver staat van de heroïsche films in dat genre van toen. Hoewel de laatste beklimming tragisch eindigde met de verdwijning van vier alpinisten, was Jean Harlez overweldigd door de schoonheid van het Hoge Noorden en zijn bewoners. Hij zou er nog drie maal terugkeren.
In aanwezigheid van Jean Harlez en Marcelle Dumont (dialoogschrijfster).
Jean Harlez, 1965, BE, 35mm16mm,
fr
ov, 51’
Deze vierde reis vertrekt in het oosten van Groenland, waar de tradities van de Inuït nog leven. Dit in tegenstelling tot het westen, waar de moderniteit snel terrein wint. Jean Harlez trekt er naar het afgelegen dorp Sermiligak, waarvoor een reis van 80 km met een hondenslee moest ondernomen worden. De grootsheid van het ijzige landschap wordt begeleid door anachronistische klassieke muziek, zonder afbreuk te doen aan de antropologische inslag van de film: de jacht op zeehonden, de visvangst, de gebruiken en het dagelijkse leven van de Eskimo’s worden geregistreerd en becommentarieerd met empathie en authenticiteit.
•+ Tupilak
Jean Harlez, 1966, BE, 35mm,
fr
ov, 19’
Tijdens de laatste expeditie van Jean Harlez in Groenland, opnieuw in het gezelschap van Marcelle Dumont, ontdekt hij de legende van Aretok en zijn boze geesten. Sculpturen van walrustanden, gemaakt door de jagers van Kulusuk, illustreren deze legende.
In aanwezigheid van Jean Harlez en Marcelle Dumont (dialoogschrijfster).
Jean Harlez, 1968, BE, 16mm > video,
fr
ov, 46’
Op uitnodiging van een Deense ambtenaar die ze ontmoetten tijdens de opnamen van "Ilulissat", trekken Jean Harlez en Marcelle Dumont twee zomers naar de Faeröer. Deze eilandengroep, een Deense autonome regio, bevindt zich halfweg IJsland en Noorwegen. Het koppel ontdekt er de harde levensomstandigheden van de bewoners van het eiland, hun leven en tradities. Getuige hiervan is de laatste sequentie, een eeuwenoude jacht op orka’s.
•+ Ilutissat, iceberg et glacier Groenlandais
Jean Harlez, 1964, BE, 35mm16mm,
fr
ov, 18’
Extreem slechte weersomstandigheden dwingen onze onverschrokken cineast om dit project in twee keer te realiseren. In 1963 zorgt een onoverbrugbare ijsschots ervoor dat Jean Harlez en zijn assistent André Van Ghendt de gletsjer Rink niet kunnen bereiken. In 1964, in het gezelschap van Marcelle Dumont die tijdens de reis een prachtig reisboek samenstelt, belemmert het grillige weer de opnamen bij de gletsjer van Jakobshavn (Ilulissat in het Groenlands). Deze didactische film over gletsjers en ijsbergen, gefinancierd door het ministerie van Onderwijs, zal bekroond worden in Moskou en werd erg gewaardeerd in Nederland.
In aanwezigheid van Jean Harlez en Marcelle Dumont (dialoogschrijfster).
Jean Harlez was naast cineast ook cameraman voor Marcel Broodthaers, de bekende Brusselse artiest die zijn onuitwisbare stempel drukte op de hedendaagse kunst in de 20ste eeuw. Een bijzondere vriendschap verbond beide heren zodat Broodthaers dikwijls om raad vroeg bij Harlez. Van de tientallen filmcreaties die Broodthaers tussen 1957 en 1975 realiseerde, werden er een tiental gefilmd door Harlez. Maria Gilissen, weduwe van de conservator van het "Musée d’Art Moderne, Département des aigles", zal ons in het gezelschap van Jean Harlez en Marcelle Dumont de vruchten van deze samenwerking voorstellen. Dit alles in hun originele formaat! Een zeldzame kans om deze unieke "politiek-poëtische" cinema te ontdekken.
•+ Objet
Marcel Broodthaers, 1967-1984 (montage posthume de Maria Gilissen & Jean-Louis Dewert), BE, 16mm, stil, 10’
•+ La Pluie
Marcel Broodthaers, 1969, BE, 16mm, stil, 2’
•+ Un Voyage à Waterloo [Napoléon 1769-1969]
Marcel Broodthaers, 1969, BE, 16mm, zonder dial, 13’
•+ Ceci ne serait pas une Pipe [Un Film du Musée d’Art Moderne]
Marcel Broodthaers, 1969-1971, BE, 35mm, stil, 2’
•+ La Pipe Satire
Marcel Broodthaers, 1969-1970, BE, 35mm, stil, 3’
•+ Un Film de Charles Baudelaire
Marcel Broodthaers, 1970, BE, 35mm, zonder dial, 7’
•+ Projet pour un Poisson [Projet pour un Film]
Marcel Broodthaers, 1970-1971, BE, 35mm, stil, 9’
•+ Crime à Cologne
Marcel Broodthaers, 1971, BE, 35mm, zonder dial, 1’
•+ Au-delà de cette limite
Marcel Broodthaers, 1971, BE, 16mm, stil, 7’
•+ Monsieur Teste
Marcel Broodthaers, 1974, BE, 35mm, stil, 2’
Na "Le chantier des gosses" zou het een tijdje duren voor Jean Harlez zich terug op fictie zou richten, omdat enkele van zijn zelf geproduceerde kortfilms in de vergetelheid bleven. We gaan in deze voorstelling dus op ontdekking. We beginnen met zijn allereerste film "Quand chacun apporte sa part".
•+ Quand chacun apporte sa part
Jean Harlez, 1953-1954, BE, 35mm,
fr
ov, 22’
Jean Harlez kwam begin jaren ’50 in aanraking met het platteland omdat hij er filmvoorstellingen hielp organiseren. Bovendien schreef zijn vrouw Marcelle Dumont voor de krant "L’Union paysanne". Het koppel lag zo aan de basis van "Quand chacun apporte sa part", een reconstructie van de oprichting van een landbouwcoöperatieve in Solre-sur-Sambre om een maaidorser aan te kopen. De onmiskenbare narratieve en visuele kwaliteiten van de film zorgden onverhoopt dat hij aangekocht werd door het ministerie van Landbouw, wat Jean Harlez in staat stelde om te beginnen met de opnamen van "Le chantier des gosses" waarin hij hetzelfde principe zou hanteren: de protagonisten spelen hun eigen leven.
•+ Autour d’un piano
Jean Harlez, 1980, BE, 35mm,
fr
ov, 18’
Enkele adolescenten bouwen een huis, terwijl een pianist de 32 variaties van Beethoven speelt.
•+ Personne à Las Palmas
Jean Harlez, 1990, BE, 35mm,
fr
ov, 29’
Een schilder probeert inspiratie te vinden aan de Belgische kust… niet zonder moeilijkheden.
•+ Une poupée à la mer
Jean Harlez, 1993-2014, BE, 16mm,
fr
ov, 18’
Het lot van een verloren pop in de zee… "Onder voorbehoud", want op dit moment legt Jean Harlez de hand aan de finale montage!
lang: nl
id_rubrique: 1969
prog: 1960
pos: aval
Zich aansluiten