*De grens over, kijken wat er ergens anders gebeurt - film geeft ons een kaartje richting Boedapest, we stappen aan boord van de Nova voor een getikte reis naar het hart van Centraal-Europa. Voor we nog meer zeggen, wijzen we er even op dat onze vrienden en buren van het Hongaars Cultureel Instituut, op enkele honderd meter van Nova, het Brusselse publiek een bruisende programmatie aanbiedt en enkele verrassingen voor ons in petto heeft bij het derde luik van Hungaro. Maar daar komen we nog op terug...
Boedapest heeft wel iets van een diva die de toevallige reiziger overvalt. Haar geschiedenis, barok en pessimistisch, beheerst door de blauwe Donau, door de wind en het licht van een havenstad, woelig maar meeslepend, maakt haar een stad die zo complex is als haar inwoners. Péter Forgács, die twee avonden lang bij ons te gast is, wekt de intensiteit van deze momenten weer tot leven in heel wat van zijn films, echte visuele en auditieve gedichten. Boedapest, de vreemdelinge, zoals ook de Hongaren zelf haar noemen, werd bezet door de Turken om daarna eeuwenlang onder Habsburgs bewind te komen. De eersten die weer massaal Hongaars gingen praten, waren de joden. Misschien daarom ook dat ze op zo’n bijzondere manier geïntegreerd waren in de hoofdstad. De "Zsidonegyed" (joodse wijk) is een van haar geneugten, een levendige en krioelende vreugde, in het hart dat altijd is blijven kloppen, maar ook een vreugde bedreigd door de waanzin van de vastgoedspeculatie, die de overheid maar moeilijk aan banden kreeg gelegd. Anna Perczel, een geëngageerd urbaniste die het patrimonium van deze wijk wil bewaren en auteur van het boek "Unprotected Heritage" komt, met films als illustratie, praten over haar strijd. Van de ene minderheid gaan we over op de volgende (we zijn immers in Oost-Europa) - die van de zigeuners, geconcentreerd in de wijk die we bezoeken in de film van András Salamon "City People". In een totaal ander register neemt de film "Kolorlokal" van János Domokos ons mee naar de nachtbrakers van de stad, aan de hand van radio "Tilos", het bekendste onafhankelijke radiostation in Hongarije, dat voor de gelegenheid een programma bekokstooft om rechtstreeks uit te zenden in de bar van de Nova. En omdat muziek als geen ander de ziel van deze stad kan grijpen, hebben we voor een concert van de groep Csermanek Lakotelep gekozen, een groep die ons met zijn heerlijk melodieuze "Punk-Casio-Pop" vanuit het centrum meevoert naar de uiterste grenzen van de underground scene. Aansluitend neemt Miklós Erhardt, plastisch kunstenaar, cineast-filosoof, liefhebber van het gedachtegoed van Guy Debord, ons mee naar minder prestigieuze hoekjes, met twee films vanuit de marge om de mensen beter te begrijpen wie de hoofdstad links laat liggen. Dat is niet alles, maar we hebben op die paar bladzijden niet genoeg plaats om volledig te zijn. Of toch, nog een laatste punt: Miklós Jancsó, András Szirtes en de gebroeders Buharov, zegt je dat iets? Zeker wanneer je een regular bent in de Nova. Uiteraard kunnen zij niet ontbreken!*